W Zwoleniu na Mazowszu archeolodzy natrafili na niezwykłe ślady społeczności neandertalskiej. Odkrycie to, wraz z najnowszymi badaniami dotyczącymi relacji między neandertalczykami a Homo sapiens, rewolucjonizuje naszą wiedzę o prehistorii.
Warsztat narzędzi sprzed 70 000 lat
W rejonie Zwolenia, na Mazowszu, polscy archeolodzy dokonali sensacyjnego odkrycia – zidentyfikowali otwarte stanowisko, które około 70 000 lat temu funkcjonowało jako warsztat narzędzi neandertalskich. Miejsce to, znane od lat 80., stało się niedawno przedmiotem intensywnych badań prowadzonych przez Państwowe Muzeum Archeologiczne, Uniwersytet Warszawski oraz Uniwersytet Wrocławski.
W ciągu ostatnich dwóch lat naukowcy wydobyli setki fragmentów krzemiennych narzędzi, takich jak noże i zgrzebła, służące do obróbki tusz zwierzęcych. Obok nich znaleziono kości i zęby mamutów, koni, a nawet hipopotamów. Analiza licznych odpadków produkcyjnych z krzemienia pozwoliła ekspertom wysnuć wniosek, że gotowe narzędzia były przynoszone na to stanowisko w celu ich ostrzenia, naprawy i renowacji.
Unikatowe stanowisko na skalę europejską
Odkrycie w Zwoleniu jest wyjątkowe z kilku powodów. Przede wszystkim, jest to najdalej na północ wysunięte stanowisko neandertalskie w Polsce. Co więcej, jego otwarty charakter wyróżnia je na tle innych znalezisk, które najczęściej przetrwały w jaskiniach. „Znaleziska neandertalskie są rzadkością” – podkreśla Katarzyna Pyzewicz z Uniwersytetu Warszawskiego. „Wszystko, co odkrywamy na tym obszarze, ma ogromną wartość i dostarcza nowych danych. Takie stanowiska często ukryte są kilka metrów pod powierzchnią ziemi, co utrudnia ich odnalezienie.”
Nowe dowody na wczesne relacje Homo sapiens i neandertalczyków
Odkrycia w Polsce zbiegają się w czasie z rewolucyjnymi badaniami międzynarodowymi, które zmieniają nasze postrzeganie relacji międzygatunkowych w przeszłości. Przełomowa analiza czaszki dziecka, znalezionej w jaskini Skhul na górze Karmel w północnym Izraelu, dowodzi, że do pierwszych kontaktów seksualnych między Homo sapiens a neandertalczykami doszło co najmniej 100 000 lat wcześniej, niż dotychczas sądzono.
Zespoły badawcze z Uniwersytetu w Tel Awiwie oraz francuskiego Narodowego Centrum Badań Naukowych, wykorzystując nowoczesne techniki, zbadały ponownie czaszkę pięcioletniego dziecka, odkrytą 90 lat temu. Licząca 140 000 lat czaszka, początkowo przypisywana wyłącznie Homo sapiens, nosi cechy fizyczne charakterystyczne dla obu gatunków. Do tej pory najwcześniejsze dowody na takie morfologiczne krzyżowanie pochodziły z czaszki znalezionej w rumuńskiej jaskini i datowanej na około 40 000 lat, a analizy genetyczne sugerowały interakcje w okresie od 40 000 do 50 000 lat temu. Odkrycie z Izraela przesuwa tę granicę o cały eon, dowodząc, że historia wspólnych relacji naszych przodków jest znacznie dłuższa i bardziej złożona.
